De tickets voor QFFU’s vertoning van ‘I Am Samuel’ waren binnen no‑time uitverkocht. De gelukkige bezoekers zagen op het scherm het contrast tussen wreedheid en intimiteit in Kenia, en tussen geweld enerzijds en solidariteit met de LGBTQ-gemeenschap anderzijds.
Aansluitend, quenchte de Koerdisch-Iraakse activist Zhiar Ali onze behoefte aan verdieping in deze thema’s, die hem tot in het diepst van zijn wezen herkenbaar leken.
Zhiar, na de film I Am Samuel sprak je met Tessa van Shelter City Utrecht. Wat vond je van de film? Heb je hem kunnen zien?
“De film was prachtig. Ik werd erg geraakt door Samuel’s verhaal. Ik denk dat LHBTI+-mensen op veel vlakken op zijn verhaal kunnen aansluiten.
Zelf heb ik een heel moeilijke relatie gehad met mijn familie vanwege mijn seksualiteit. Het ging zo ver dat ik mijn huis uit werd gezet en zelfs doodsbedreigingen kreeg van mijn eigen broer. Ze hebben mij verstoten, simpelweg omdat ik homo ben. Veel LHBTI+-jongeren leven hetzelfde verhaal. Ik vind dat je in de 21e eeuw niet meer bang hoeft te zijn om te zijn wie je bent.”
Waarom werd je uitgenodigd voor dit gesprek? Waar ging het over?
“De film sloot heel sterk aan op wat er nu gebeurt in Irak, ook al draait hij om Kenia. Ik ben uitgenodigd door Justice and Peace Netherlands (een project van Peace Brigades International), om aandacht te vragen voor hoe exact hetzelfde gebeurt in andere landen in het Midden-Oosten.
In de Koerdische regio van Irak weigeren veel makelaars om LHBTI+-jongeren huisvesting te geven. Ze worden op straat gezet nadat ze uit huis zijn gezet. Uit angst voor hetzelfde lot trouwen veel homoseksuele mannen met vrouwen, alleen maar voor onderdak en veiligheid.
Op de arbeidsmarkt is discriminatie ook wijdverbreid: LHBTI+-jongeren krijgen vaak slecht betaalde banen waar zij worden lastiggevallen, of ze vinden helemaal geen werk.”
Wat kun je ons vertellen over Shelter City Utrecht en waarom verblijf je daar nu?
“Shelter City is een geweldig programma dat mensenrechtenactivisten ondersteunt om te groeien en meer te leren over hun werk, én om tijd te hebben om te ontspannen en een andere cultuur te ervaren. Het programma is afgestemd op wat de activist nodig heeft. Mijn traject richt zich op onderwijs en beleidsbeïnvloeding in Europa.”
Voel je je veilig in Nederland? Kun je vrij rondlopen?
“Ja, over het algemeen voel ik mij hier erg veilig. Toch heb ik nog steeds dat instinct dat zegt: ‘blijf opletten.’
Maar ik voel ook dat het mijn levensdoel is om mijn stem te laten horen als ik onrecht zie. Ik kan niet stil blijven. Ik zeg wat gezegd moet worden, en daar ben ik trots op. Mensen moeten begrijpen dat bang zijn en zwijgen geen optie is als we vooruitgang willen boeken in Irak.”
De hoofdpersoon in I Am Samuel balanceert romantiek en loyaliteit aan zijn conservatieve familie. Moed is een ander thema. Zou zo’n film in Irak gemaakt kunnen worden?
“Ja, dat geloof ik. Net als Samuel offeren veel LHBTI+-mensen in Irak ontzettend veel op om hun relatie met familie in stand te houden.”
Wanneer is jouw missie volbracht?
“Als mensen in Irak niet meer hoeven te sterven omdat ambassadevlaggen van Pride worden gehesen.
Als transgender mensen niet meer in de spiegel hoeven te kijken en iemand zien die ze niet zijn.
Als homoseksuele mensen het werk mogen doen waarvan ze altijd hebben gedroomd, ongehinderd door hun seksualiteit.
Als lesbische vrouwen en homoseksuele mannen niet meer gedwongen hoeven te trouwen met hetero’s, om anders vermoord of dakloos te worden.
Als mensen niet langer hoeven te vluchten en asiel hoeven aan te vragen omdat ze in hun eigen land geen toekomst hebben vanwege hun genderidentiteit of seksuele voorkeur.
Als iedereen zichzelf kan zijn, vrij hun gedachten en gevoelens kan uiten, en hun levensstijl kan leven zonder angst.
Als nog zóveel andere dingen ten goede veranderen.”
Kun je één ding noemen dat Nederlandse LHBTI+-mensen kunnen leren van Koerdisch-Iraakse mensen?
“Wees er echt voor elkaar. Wij zijn een minderheid, met veel tegenstanders. Laten we daarbinnen geen verdeeldheid of afscheiding creëren. We zijn sterker samen, en alleen samen kunnen we verandering teweegbrengen.
Denk eraan: homorechten zijn maar beschermd in een klein deel van de wereld. Er zijn nog zoveel plaatsen waar homo’s vervolgd worden en als minderwaardig worden behandeld. Het vergt een gezamenlijke inspanning om dat te veranderen.”
Auteur: Arjan van Rooijen
Meer info: Shelter Cities
