De liefde voor LHBTQIA+ films rijkt in Nederland verder dan alleen Queer Film Festival Utrecht. In de Randstad zijn nog drie andere filmfestivals, waar QFFU graag mee samenwerkt. Maak ook kennis met deze filmfestivals, die een groot hart hebben voor alles wat LHBTQIA+ is.
Kaboom Animation Filmfestival
Wie op zoek is naar queer animatiefilms, kan naar die hartenlust bekijken bij Kaboom Animation Festival. Deze ‘one-stop-shop for everything animated’ screent jaarlijks in april tien dagen lang “vet veel animatie”, om met de woorden van junior programmeur Mackenzie Fincham te spreken.
En queer animatiefilm heeft volgens Mackenzie een stevige plek in het programma verworven: “In ons competitieprogramma zitten elk jaar steengoeie queer films. Die gaan niet altijd over queer liefde of seksleven, sommige films tellen gewoon mee om de representatie van de queer gemeenschap.”
Kaboom heeft los daarvan altijd een lhbtqia+-programma. Dit jaar heette dat ‘Conque(e)r the world’, met films vanuit de hele wereld, ook waar het niet vanzelfsprekend is, dat er over seksualiteit wordt gesproken.
Niet alleen hoeven voelen
Kaboom toont – kortom – veel animatie en ook veel queer, in de breedste zin van het woord. Mackenzie legt uit waarom: “Queer film kan helpen de ruimte te pakken om jezelf te zijn. Als mensen zich niet begrepen voelen in het dagelijks leven, kunnen ze zich alsnog begrepen voelen door naar een film te kijken met karakters zoals zij. Zo kunnen ze ervaren dat ze niet alleen zijn.”
Festivals als QFFU zijn belangrijk
Festivals als QFFU zijn dan ook heel belangrijk, volgens Mackenzie: “Mensen snakken ernaar. Toen ik deelnam aan een paneldiscussie van Kaboom en QFFU, over queer-representatie in animatiefilm, zat de zaal bomvol.”
Gelukkig gaat ‘independent’ queer animatie volgens Mackenzie als een speer: “In ons Kaboom-programma zitten ieder jaar knalgoede films. Daarnaast zijn er goede voorbeelden op streamingsplatforms, zoals ‘The Owl House’, ‘Dead End: Paranormal Park’ en ‘Wendell & Wild’. Dat was vijf jaar terug niet mogelijk geweest.”
De trend is dus positief, concludeert Mackenzie. “We moeten alleen wel door blijven gaan: boos worden als dingen gecanceld worden, blijven drammen. Wij kunnen gewoon onze ruimte pakken, zelf de films maken en de festivals organiseren die we nodig hebben. Dat bloedt uiteindelijk wel door naar mainstreamfilm.”
TranScreen
Heb je een interesse in films over transgender zijn en genderdiversiteit? Dan zat je in mei goed, bij het meerdaagse filmfestival TranScreen. “We boden boeiende workshops en gesprekken, panels, debatten, feesten en een expo”, schetst TranScreen-duizendpoot Femke de breedte van het festival. “Sport was een van de thema’s dit jaar en we hadden op vrijdagavond een heus pornoblok.”
Heb je festival gemist? Dan hoef je volgens Femke niet te wachten tot volgend jaar: “Ook door het jaar heen hebben we verschillende screenings, zowel van onszelf in Kriterion, als samen met festivals in andere steden.”
“Dit moet allemaal bijdragen aan het vergroten van genderdiversiteit en de bewustwording daaromheen”, legt Femke uit, “Net als de zichtbaarheid, acceptatie en empowerment van trans- en genderdiverse mensen. Bovendien is TranScreen voor veel mensen een waardevolle ontmoetingsplek. En daar krijg ik heel veel energie van”, jubelt Femke.
Film draagt bij aan empathie en begrip
Femke’s enthousiasme voor het festival sluit aan bij haar liefde voor het medium film: “Ik vind het een hele mooie manier om een connectie te maken. Als je dingen alleen maar leest of op het journaal ziet, blijft het vaak een beetje onpersoonlijk. Maar als je een film ziet, leer je een karakter beter kennen en ontstaat er meer empathie. Helaas is dat hard nodig.”
Daarnaast kan volgens Femke nog steeds de representatie van transpersonen veel beter. Femke: “Het is gewoon fijn om iemand te zien die is zoals jij bent.”
Wat Femke betreft, kunnen er dus niet genoeg festivals zijn, zoals TranScreen en QFFU. “Ik zou willen dat iedere stad zo’n festival had. We zien steeds meer ‘feature films’, met grote budgetten. Ik hoop dat dat zich ontwikkelt. Dat het veel normaler wordt dat overal queer personen in zitten.”
Roze Filmdagen
Waar Kaboom en TranScreen ieder bestaan in hun eigen niche binnen de lhbti+ gemeenschap, kiest Roze Filmdagen juist voor een brede en diverse programmering waar iedereen uit de gemeenschap zich in kan herkennen, vertelt artistiek directeur Werner Borkes: “Maar we programmeren vooral pareltjes uit de ‘art house’-wereld, die nog geen Nederlandse bioscoop heeft vertoond.”
Eén van de rollen die Werner daarbij voor Roze Filmdagen ziet, is de rol van gids, zegt hij: “Er is veel LHBTQIA+-aanbod maar op welke streamingsdienst neem je een abonnement? En welke film is de moeite van het kijken waard? Laat ons die selectie maar maken.”
Ontmoetingsplek en veilige haven
Waarom film? “Iedereen heeft rolmodellen nodig”, antwoordt Werner. “In mijn jeugd waren er maar twee televisiezenders en nauwelijks mensen waarin ik me herkende. Daarvoor is het festival óók, om met gelijkgestemden herkenning te delen.”
“En in een veilige setting”, schetst Werner een derde rol. “In een reguliere bioscoop kan het publiek nog wel eens losbarsten, zodra een kus tussen twee mannen op het scherm verschijnt.”
Dromen te over
Die mentaliteit van mensen kan al vroeg worden gevormd. Daarom werkt het festival nauw samen met scholen, waarvan Werner hoopt dat ze hun deuren wijder openen: “Soms vertonen scholen films, maar niet voor iedereen. Het zou fantastisch zijn als nóg meer scholen met bussen naar het festival zouden komen. Wij bieden een onderdompel-setting die eigenlijk onmisbaar is.”
“Behalve leerlingen, zou ik ook graag meer buitenlandse gasten verwelkomen. En misschien kunnen wij wel producent worden, voor producties van jonge talenten”, zet Werner zijn ambities uiteen.
Er is ruimte genoeg
Werner ziet de toekomst rooskleurig, voor festivals zoals QFFU: “Er worden gelukkig meer films gemaakt dan wij allemaal kunnen vertonen. Het zou fijner zijn als we niet hoefden te bestaan, wegens een overvloed aan LHBTQIA+ content op alle reguliere festivals. Tot die tijd blijf ik dit maar al te graag doen.”
Meer dan alleen film
Van inspirerende paneldiscussies tot spetterende afterparties, bij Kaboom, TranScreen en Roze Filmdagen komen kunst, cultuur en gemeenschap samen in een veilige viering van expressie en inclusiviteit. Samen met deze festivals, bouwt QFFU aan een kleurrijke wereld vol queer verhalen die verder reiken dan het grote scherm.
Tekst: Arjan van Rooijen